A ju ka ndodhur ndonjëherë të ngriheni nga kolltuku për të shkuar në kuzhinë, por sapo arrini atje, harroni krejt pse keni ardhur? Mos u shqetësoni, nuk jeni vetëm dhe absolutisht nuk është shenjë e mungesës së kujtesës..
Ky fenomen i zakonshëm quhet “efekti i portës” (doorway effect) dhe është studiuar nga psikologë të shumtë, përfshirë ekipin e Universitetit të Notre Dame në SHBA. Ata kanë zbuluar se vetë kalimi fizik nga një ambient në tjetrin nxit trurin të krijojë një ndarje në informacion, një lloj “kufiri” midis asaj që ndodhte në dhomën e mëparshme dhe asaj që do të ndodhë në të renë.
Truri ynë punon në mënyrë jashtëzakonisht efikase për të përpunuar miliona të dhëna, por për ta bërë këtë, ai organizon informacionin në “paketa” sipas kontekstit dhe hapësirës. Kalimi nga një hapësirë në tjetrën nxit një “riformatim” të kontekstit të mendimeve, duke lënë informacionin e mëparshëm të “pezulluar” ose të shtyrë jashtë fokusit të menjëhershëm.
Kjo është arsyeja pse sapo hyni në një dhomë tjetër, truri nuk e sheh më të rëndësishëm informacionin për të cilin u nisët – përkohësisht. Zakonisht, kujtesa rikthehet kur ktheheni në dhomën e mëparshme ose kur shihni një objekt që e lidhni me qëllimin fillestar.
Si ta shmangim?
Psikologët sugjerojnë që para se të ngriheni, të përsërisni me zë të ulët çfarë doni të bëni. Kjo ndihmon për ta kaluar atë qëllim nga kujtesa afatshkurtër në kujtesën afatgjatë.
Ky është një shembull interesant se si truri ynë, megjithëse tepër i fuqishëm, përdor strategji shumë të veçanta për të kursyer energji dhe për të ruajtur përqendrimin.