Një nga faqet më të njohura në Itali, “Piccole Storie”, i ka dedikuar një shkrim këngës së Shqipërisë në Eurovision 2025, “Zjerm” nga Shkodra Elektronike.
Artikulli e trajton “Zjerm” si një dhuratë të këtij Eurovizioni dhe një nga këngët më të fuqishme të këtij edicioni. Madje, duke theksuar se kjo nuk është thjesht një këngë, por një kryevepër.
Shkrimi i plotë:
Eurovision 2025: pse kënga shqiptare është një kryevepër e vërtetë e parë e parë
Ka këngë që dëgjon.
Dhe pastaj ka këngë që jetojnë. Që hyn te si një pëshpëritje e lashtë dhe rizgjon diçka që kishte harruar. “Zjerm” – Zjarri – është një gomë para.
Është dhurata që Shqipëria solli këtë vit në Eurovision 2025, por do të ishte reduktuese ta quanim thjesht “këngë”.
Është një lutje elektronike, një valle e shenjtë, një dialog midis shpresës dhe realitetit, në skenë nga dyshja italo-shqiptare Shkodra Elektronike: Beatriçe Gjergji dhe Kolë Laca.
Të lindur në Shkodër, në veri të Shqipërisë – një qytet ku gjuhët, fetaret, ritualet dhe heshtjet kanë bashkëjetuar nga shekujsh – sot ata ndryshojnë në Itali, por brenda tire zërin e maleve, lumenjve, kujtesën. Dhe ai zë, në këngën “Zjerm”, bëhet një klithmë që nuk bën zhurmë, por i vë flakën zemrës.
Beatriçe ëndërron. Kolë vëren.
Kënga hapet me një vizion.
Një vizion që vjen nga Beatriçe, e ndritur, e pastër, gati fëmijërore në kokëfortësinë e saj.
Ajo kërkon vetëm një minutë. Vetëm një.
Një fragment kohe në të cilin bota mund të marrë frymë thellë.
“Imagjinoni një minutë…
Pa ushtarë
Pa jetimë
Asnjë shishe në oqean
Vaji ka erë si jargavan
Dhe fjala është e lirë
Mirësia nuk ka emër
Liria mësohet në shkolla.”
Ajo minutë e imagjinuar nga Beatriçe është gjithçka që i mungon botës: është ëndrra e dikujt që e di se nuk jeton në vendin e duhur, por që ende zgjedh të kërcejë, të këndojë, të besojë.
Ja ku ajo këndon:
“Krijo një zemër të pastër me mua”
“Në natën time, unë ju dërgoj dritë”
“Të lutem ki mëshirë”
Dhe këtu shfaqet një fjali e fuqishme, plot simbole:
“Dashuri, ki mëshirë”
Një varg që bashkon dy besime të dy,
“Aman”, një fjalë arabe, e përdorur në këngët sufiste, në vajtime, në klithma të buta.
“Miserere”, latinishtja e shenjtë, lutje e krishterë, lutje për falje.
Për hir të paqes ata takohen në një thirrje të vetme universale, e cila i kapërcen kufijtë dhe bëhet njerëzimi.
Nuk është një lutje për mëshirë në vetvete. Është një lutje për të gjithë botën.
Por menjëherë më pas fjalën e merr Kolë.
Dhe këtë e bën me zërin e plagosur të dikujt që ka pushuar së ëndërruari.
“Zjarri bie mbi vallet tona fisnore”
“Shtatë thika godasin shpirtin”
“Njerëzit po bien si ortekë”
“Ne nuk i shohim më yjet… i kemi shkelur”
Kolë është ana tjetër e shpresës. Është zhgënjim.
Flet për një botë që nuk ka më poezi, që ka harruar hënën, që është e uritur për pushtet dhe e verbër për bukurinë.
Kënga e tij nuk është zemërim: është dhimbje e qartë. Është thirrja për të mos harruar realitetin.
Dhe pikërisht atëherë kur çdo gjë duket jashtë…
Beatriçe i rikthehet këngës.
“Në zemrën time, njerëz të mirë
Njerëzit pa emër
Ata kërcejnë në luginën e shpirtit”
“Jarna ne’tu, toka ime…
Vazhdoni të shkëlqeni
Shkëlqe, shkëlqe”
Zjarri i Zjermit nuk është ai që shkatërron.
Është zjarri që pastron, që ndriçon, që shpëton.
Është flaka që qëndron e gjallë kur fiket gjithçka përreth.
Është forca e brishtë e atyre që vazhdojnë të kërcejnë, edhe mbi rrënojat.
“Zjerm” është minuta e Beatriçes.
Minuta që ne të gjithë, thellë brenda, e dëshirojmë.
Në minutën që bota ndalon…
…dhe për një moment ai me të vërtetë merr frymë.
Me një shkrirje të paprecedentë të elektronikës dhe traditës, poezisë dhe spiritualitetit, kënga shqiptare nuk është vetëm më e fuqishmja e këtij Eurovizioni: ajo është një përvojë.
As meditim, as muzikë.
Një akt dashurie ndaj asaj që njerëzimi ka humbur.
Një ftesë e heshtur, por e pakëndshme
